Streszczenie

Rodzaj Populus L. nalezy do rodziny wierzbowatych (Salicaceae Lindl.). Rodzaj ten obejmuje od około 40 do nawet 100 gatunków i setki kultywarów uprawianych prawie na całej półkoli północnej. Topole dzieli sie na piec sekcji: Leuce, Aigeiros, Tacamahaca, Leucoides i Turanga, z czego trzy pierwsze sekcje maja większe znaczenie.

Topole to rośliny wyłącznie dwupienne i wiatropylne, są drzewami wybitnie światłożądnymi i wymagają na ogól stosunkowo dużej wilgotności gleby, chociaż poszczególne gatunki i mieszance wykazują pod tym względem pewne różnice. Topole rozmnażają się generatywnie z nasion oraz wegetatywnie.

Rośliny te uprawiane w kierunku produkcji biomasy na plantacjach w krótkich rotacjach maja duze wymagania w stosunku do warunków klimatycznych, glebowych i wodnych. Do osiągnięcia wysokiej produktywności wymagają długiego okresu wegetacyjnego (minimum 180 dni) i wysokiej temperatury zwłaszcza w okresie czerwiec-wrzesień, w którym średnia powinna wynosić 17°C.

Aby uzyskiwać zadowalające plony biomasy oraz efekty ekonomiczne, plantacje topoli w krótkich rotacjach powinny być zakładane na żyznych glebach o dobrych stosunkach powietrzno-wodnych. Natomiast gleby piaszczyste niskich klas bonitacji nie są przydatne pod tego rodzaju uprawy. Odczyn gleb powinien zawierać się w przedziale 6,0-7,5. Natomiast optymalny poziom wód gruntowych to 0,5-2 m.

Materiałem sadzeniowym są zrzezy o długości około 20 cm. Pozyskane są one z plantacji matecznych w okresie zimowym, z jednorocznych lub dwuletnich pędów. Najczęściej wysadza się od 5,5 do 6,6 tys. sztuk zrzezów na 1 ha. Zrzezy wysadza się równo z powierzchnia gleby, ewentualnie wystają one 2-3 cm nad jej powierzchnie. Odległość pomiędzy rzędami wynosi od 3 do 3,5 m, a odległości roślin w rzędzie od 0,5 do 0,6 m.

Rotacje zbioru powinny wynosić co najmniej 6-7 lat oraz 10 do 12 lat w przypadku osiki. Tym niemniej topole balsamiczne oraz ich mieszance jak również krzyżówki z topola czarna mogą być uprawiane w krótkich 3-5 letnich rotacjach i dawać zadowalające plony.

W doniesieniach literaturowych plonowanie topoli jest bardzo zróżnicowane (1,6-28 t s.m./ha/rok) w zależności od warunków klimatycznych, rodzaju siedliska glebowego, gatunku i klonu, rotacji zbioru, wieku plantacji, poziomu nawożenia oraz innych zabiegów agrotechnicznych. We Włoszech klon topoli z gatunku Populus deltoides L. w dwuletniej rotacji plonował na poziomie 11,7 t s.m./ha/rok. Natomiast wydłużanie rotacji zbioru do trzy i czteroletniej wpływało na istotny wzrost jego plonowania, do odpowiednio: 15,0 i 18,4 t s.m./ha/rok.

W przypadku pozyskiwania biomasy w postaci zrębków całkowite koszty produkcji topoli były zróżnicowane i zwierały się w przedziale ok. 10-56 Euro/t s.m.

Cały dokument